Мавсими тӯю маърака дар деҳаи Косатароши шаҳри Панҷакент зимистон аст. Зеро, дар дигар фаслҳо мардуми ин русто асосан ба корҳои саҳрову нигоҳубини чорво машғул мешаванд.
Пас аз қабули қонун «Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим дар Ҷумҳурии Тоҷикистон» мардум танҳо дар рӯзҳои шанбе ва якшанбе тӯй барпо менамоянд. Як рукни асосии тӯй-додани «Оши наҳор» мебошад.
Сабаби чунин ном гирифтан он аст, ки мардум пас аз намози бомдод барои истеъмоли оши палав ба хонаи тӯйдор меоянд.
Ошпаз барои омода кардаи оши палав аз нимаи шаб то субҳ заҳмат мекашад. Ҳар деҳа бо усули хос ошпазӣ мекунад.
Дар деҳаи Косатарош барои омода кардани ош аз 3 навъи равған- пахта, зағир ва думбаи гӯсфанд истифода мекунанд.
Таърих
Калимаи «палов»(«палав») таърихи қадима дошта, дар забонҳои арабӣ ва суғдӣ ҳам мансуб будааст. Ифодаи «пал» дар забони авастоӣ номи растание»-ро дорад, ки дар об нашъунамо мекунад. Дар забони суғдӣ ҳам бо чунин маъно ба кор меравад ва ҳатто дар гӯишҳои маҳаллӣ калимаи «пал» тағйири маъно карда, имрӯз «ҷойи кишт» ва «гӯшае аз киштзор»-ро мефаҳмонад. Яъне, решаи калимаи «палов» аз номи «рустанӣ, ки дар об мерӯяд», гирифта шудааст.
Мардуми тоҷик аз давраҳои қадим киштукори шолиро омўхтаанд ва бо биринҷ хӯрокҳои гуногун тайёр мекарданд. Оши палов («палав») аз таомҳои дӯстдошта ва маъруфи мардуми тоҷик ва дигар миллатҳои Осиёи Марказӣ, ҷумҳуриҳои Қафқоз, баъзе давлатҳои Араб мебошад. Дуруст аст, ки дар ҳар минтақа тарзи тайёр кардани оши палов гуногун мебошад. Ҳатто дар як ноҳияи кӯчак чанд намуди тайёр кардани оши палов вуҷуд дорад.
28 ноябр — 2 декабри соли 2016 дар пойтахти Эфиопия — шаҳри Аддис-Абеба ҷаласаи 11-уми байнидавлатии ЮНЕСКО оид ба ҳифзи мероси фарҳанги ғайримоддӣ баргузор шуд. Аз ҷониби Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 2015 бахшҳои «Оши палав ҳамчун хӯроки анъанавӣ ва фазои иҷтимоию фарҳангии он дар Тоҷикистон» ва «Наврӯз» барои сабт гардидан ба Феҳристи шаклии ЮНЕСКО оид ба фарҳанги ғайримоддӣ пешниҳод гашта буд. Ин бахшҳо аз санҷишу омӯзиши комиссияи мутахассисони ЮНЕСКО гузашта, 30 ноябри соли 2016 дар ин ҷаласаи бонуфуз мавриди баррасӣ қарор гирифтанд ва бо гирифтани аксари овозҳо расман ба Феҳристи репрезентативии ЮНЕСКО оид ба мероси фарҳанги ғайримоддӣ ворид карда шуданд.
Абдусамад Аминов
